İşletmelerin başarılı bir stok yönetimi yapabilmesi için ürün takibinin düzenli ve sistematik bir şekilde yapılması hayati önem taşıyor. Bu noktada devreye giren en önemli araçlardan biri de stok kodları, yani SKU sistemi oluyor.
SKU, "Stock Keeping Unit" ifadesinin kısaltması olup Türkçe karşılığı "Stok Tutma Birimi" anlamına geliyor. Bu sistem sayesinde işletmeler, her ürüne benzersiz bir kod atayarak hem stok kontrolünü kolaylaştırıyor hem de operasyonel süreçlerini daha verimli hale getiriyor.
Stok kodu, her ürünün kendine özgü karakteristik özelliklerini (renk, beden, model, marka vb.) yansıtan alfanümerik bir kombinasyondan oluşuyor. Bu kodlar sayesinde binlerce ürüne sahip olan işletmeler bile stok durumlarını anlık olarak takip edebiliyor ve ürün karışıklıklarının önüne geçebiliyor.
SKU kodlarının işletmelere sağladığı faydalar oldukça geniş bir yelpazede yer alıyor. Bu sistemin temel işlevleri şu şekilde sıralanabilir:
Envanter Yönetimi: SKU kodları, hangi ürünün ne kadar stokta olduğunu anlık olarak gösterir. Bu sayede stok eksikliği veya fazlalığı durumları önceden tespit edilebilir.
Satış Analizi: Hangi ürünlerin ne sıklıkla satıldığı, mevsimsel değişimler ve müşteri tercihleri hakkında detaylı veri toplanabilir.
Tedarik Süreci: Hangi ürünlerin ne zaman sipariş edilmesi gerektiği kolayca belirlenebilir ve tedarik süreçleri otomatikleştirilebilir.
Maliyet Hesaplama: Her ürünün maliyeti, kâr marjı ve fiyatlandırma stratejileri SKU bazında detaylı şekilde analiz edilebilir.
Müşteri Hizmetleri: Müşteri talepleri karşısında ürün bulma süresi minimize edilerek hizmet kalitesi artırılır.
Depo Yönetimi: Ürünlerin depo içerisindeki konumları ve yerleşim düzenleri optimize edilebilir.
Bu konuda sık sık karışıklık yaşanıyor ancak aslında stok kodu ve SKU kodu aynı şeyi ifade ediyor. SKU, uluslararası terminolojide kullanılan İngilizce terim iken, stok kodu ise Türkçe karşılığı oluyor.
Ancak SKU kodlarının UPC (Universal Product Code) barkodlarıyla karıştırılmaması gerekiyor. UPC barkodlar üretici tarafından belirlenen ve evrensel olarak kullanılan kodlar iken, SKU kodları her işletmenin kendi ihtiyaçlarına göre oluşturduğu özel kodlardır.
SKU kodlarının kullanım alanları işletmeden işletmeye değişiklik gösterebilir. Genel kullanım şekilleri şunlardır:
Perakende Sektöründe: Mağaza raflarındaki ürünlerin etiketlenmesi, kasa sistemlerinde ürün tanıma ve müşteri sorgularına hızlı yanıt verme.
E-Ticaret Platformlarında: Online mağazalarda ürün listeleme, stok durumu güncelleme ve sipariş yönetimi süreçlerinde aktif kullanılır.
Üretim Tesislerinde: Ham madde, yarı mamul ve nihai ürünlerin takibi için detaylı SKU sistemleri kurgulanır.
Toptan Satışta: Büyük hacimli ürün gruplarının kategorizasyonu ve müşteri siparişlerinin doğru karşılanması için kullanılır.
Etkili bir SKU sistemi oluşturmak için belirli adımların takip edilmesi gerekiyor:
1. Ürün Kategorilerini Belirleyin: İlk adım, tüm ürünlerinizi mantıklı kategorilere ayırmak. Örneğin giyim mağazası için: üst giyim, alt giyim, ayakkabı, aksesuar gibi.
2. Hiyerarşik Yapı Kurun: Ana kategoriden başlayarak alt kategorilere doğru ilerleyen bir sistem oluşturun.
3. Önemli Özellikleri Tespit Edin: Her ürün kategorisi için kritik olan özellikleri belirleyin (marka, model, renk, beden vb.).
4. Kısaltmalar Geliştirin: Her özellik için anlaşılabilir kısaltmalar oluşturun.
5. Kod Formatını Standardize Edin: Tüm kodlarınızın aynı mantık ve formatta olmasını sağlayın.
SKU kodları oluştururken dikkat edilmesi gereken kritik noktalar var:
Manuel Oluşturma: Programların rastgele ürettiği kodlar yerine, işletmenin ihtiyaçlarına göre manuel olarak tasarlanan kodlar tercih edilmeli.
Tutarlılık: Tüm kodların aynı mantıksal yapıyı takip etmesi gerekiyor. Bu sayede çalışanların sistemi öğrenmesi ve kullanması kolaylaşıyor.
Sıfır ile Başlatma: Bazı sistemler sıfırla başlayan kodları doğru okumayabiliyor, bu nedenle kodlarınızı 1 veya harf ile başlatmak daha güvenli.
Karmaşık Benzerliklerden Kaçınma: O harfi ile 0 rakamı, I harfi ile 1 rakamı gibi karışıklığa yol açabilecek karakterleri aynı kodda kullanmamaya özen gösterin.
Gelecek Planlaması: İşletmenizin büyüme planlarını dikkate alarak, yeni ürünlerin eklenebileceği esnek bir yapı kurun.
Bu seçim işletmenizin büyüklüğü ve ürün çeşitliliğine göre belirlenmeli:
Rakamsal Sistem basit işletmeler için ideal. Sınırlı ürün gamına sahip ve sadece alım-satım yapan işletmeler için (001, 002, 003 gibi) yeterli olabiliyor.
Alfanumerik Sistem ise geniş ürün yelpazesine sahip veya üretim yapan işletmeler için daha uygun. Bu sistem hem kategori bilgisi hem de ürün özelliklerini barındırabiliyor (ABC-001-S-MAV gibi).
Çoğu uzman, gelecekteki genişleme ihtimalini göz önünde bulundurarak alfanumerik sistemin tercih edilmesini öneriyor.
SKU sisteminin stok yönetimine katkıları şöyle özetlenebilir:
Hata Oranını Düşürür: Manuel süreçlerde yaşanan insan kaynaklı hatalar minimize edilir.
Zaman Tasarrufu: Ürün arama ve bulma süreleri önemli ölçüde kısalır.
Doğru Sipariş: Stok seviyeleri gerçek zamanlı takip edilerek eksik veya fazla sipariş durumları önlenir.
Maliyet Optimizasyonu: Hangi ürünlerin daha kârlı olduğu net şekilde görülür.
Karar Destek: Yöneticiler için güvenilir veri altyapısı oluşturulur.
Praktik bir örnek üzerinden SKU sistemi açıklayalım:
Tekstil Mağazası için:
Ürün: Erkek kot pantolon
Marka: Levi's
Model: 501
Beden: 32/34
Renk: Mavi
Bu ürün için oluşturulabilecek SKU: EKP-LEV-501-32/34-MAV
Burada:
EKP: Erkek Kot Pantolon
LEV: Levi's marka kısaltması
501: Model numarası
32/34: Beden bilgisi
MAV: Mavi renk kısaltması
Bu sistem sayesinde herhangi bir çalışan kodu gördüğünde ürünün tüm özelliklerini anlayabilir.
SKU kodları genellikle ürün etiketlerinde barkodun yanında, ürün kutularının üzerinde veya fişlerde yer alır. E-ticaret sitelerinde ürün detay sayfalarında, stok yönetim yazılımlarında ve satış raporlarında da görülebilir.
Satıcı SKUsu, özellikle çok kanallı satış yapan işletmelerin her satış kanalı için oluşturduğu özel kodları ifade eder. Aynı ürün Amazon, Trendyol ve kendi e-ticaret sitesinde farklı SKU kodlarına sahip olabilir.
Perakende sektöründe SKU, mağaza içerisindeki her ürünün benzersiz kimlik numarası anlamına gelir. Bu kod sayesinde kasiyer ürünü tanır, stok durumu kontrol edilir ve satış işlemleri gerçekleştirilir.
SKU'nun tam Türkçe karşılığı "Stok Tutma Birimi" dir. Ancak yaygın kulımda "stok kodu" ifadesi tercih ediliyor. Her iki terim de aynı sistemdeki kodları ifade ediyor ve birbirinin yerine kullanılabiliyor.
Pastacılık Mutfak Terimleri Pastacılık, tatlılar ve hamur işleriyle ilgilenen bir mutfak sanatıdır. Bu lezzetli dünyada, çeşitli terimler ve tekni...
Tüketimin hızla arttığı günümüzde, her yıl milyonlarca gıda israf ediliyor. Öyle ki Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yapılan bir araştırm...
Küçük bir işletme sahibi olarak zaman zaman "Gelirim neden artmıyor?" ya da "Müşteriler neden tekrar gelmiyor?" gibi sorularla kar...
İster tam bir profesyonel olun ister işin içine yeni girecek bir amatör; enfes tatların sırrı doğru tarifleri kullanmak, doğru adımları izlemek gerekt...