Ülkelerarası dolaşım ve buna bağlı olarak tüketimin hızla artması ile para ve mevcut diğer ödeme sistemlerinin ihtiyaçlara karşılık verememesi sonucu başka ihtiyaçlara gereksinim duyrulmuştur. Ayrıca ülkelerin ortak bir para biriminin olmaması, para değerlerinin farklılık göstermesi ve bununla birlikte nakit taşıma riskine karsı dünyanın her yerinde mal ve hizmet alımında kullanılabilecek, nakit gereksinimini karşılayabilecek bir ödeme aracına ihtiyaç duyulduğu anlaşılmıştır. Mevcut ödeme sistemlerinin ihtiyaçlara bütünüyle karşılık verememesi sonucu ilk defa 19. yüzyılda ABD yeni bir ödeme aracı olarak kredi kartı ile karşımıza çıkmıştır. İlk olarak dar bir kullanım alanına sahip olan kredi kartları, günümüzde teknolojik gelişmeler ile birlikte bankacılık ve bireysel ticaretin en önemli organlarından olmuştur. Kredi kartları ilk olarak turizm sektöründe öne çıktı. Daha sonra bireysel bankacılık yoluyla kâr marjını artırmak isteyen bankalar, bu ödeme aracını keşfetmiş ve kredi kartlarının kullanım oranı artmıştır. Kredi kartları ile bankalar, kurumsal kredilere nazaran limitleri daha düşük olan çok sayıda kredi vermesiyle birlikte kredi riskini azaltıp daha yüksek kazançlar sağlamaya başladılar.
Ülkemizde kredi kartı uygulaması diğer gelişmiş ülkelere göre çok yeni olmasına karşın çok hızlı bir şekilde hayatımıza girmiştir. Artan rekabetle birlikte kredi kartı, bankacılık alanında bireysel bankacılığın en önemli araçlarından biri olmuştur. Artan rekabet harici, kredi kartlarının çok hızlı bir şekilde yaygınlaşması bankaları diğer bankalarla ortak hareket etmeye itmiştir. Bu yarışta geride kalmayı istemeyen bankalar çeşitli konularda anlaşma yoluna giderek, ATM ve üye işyerlerini diğer bankalarla senkron halinde kullanmaya başlamışlardır. Buna ilave olarak, bankaların birbirleriyle olan iletişim ve bilgi alışverişi ihtiyaçları öylesine artmış ki bu ihtiyaç sonucunda iletişimi tek elden gerçekleştirmek ve kolaylaştırmak için bankalar arası kart merkezleri devreye sokulmuştur. Ülkemizde bunun örneği, Bankalar arası Kart Merkezi olarak bilinir. Bankalar kredi kartı sektöründe bu ölçüde etkileşimli, hem rekabet içerisinde hem de ortak bir şekilde çalışırken, yapılan işlemlerin takası ve tarafların hesaplaşması giderek zor bir hal almıştır. Bu sebeple ilk zamanlar, tek tek bankalar arasında karşılıklı yapılan hesaplaşmalar yerini, artık günümüzde birden fazla banka ve kuruluşların üyesi olduğu uluslararası kart merkezlerine bırakmışlardır. Bankalar gelirlerini arttırmak için kredi kartı kullanımını yaygınlaştırmışlardır.
Kredi kartı
Provizyon İşlemi
Provizyon Türleri
Kredi kartının hayatımıza girmesinin ardından bir takım finansal terimler de gündeme geldi. Bunlardan biri de günümüzde sıkça karşımıza çıkan provizyondur. Bir müşterinin kredi kartı ile yaptığı bir işlem için, satıcının ödeme almadan önce kredi kartından geçici olarak belirli bir tutarın bloke edilmesi anlamına gelen provizyon, Fransızca kökenli bir kelimedir ve Türkçede “karşılık” anlamına gelir. Bu işlem sonucunda, belirlenen tutarın tahsil edilmesi veya iptal edilmesiyle sonuçlanır. Bu banka işlemi özellikle oteller, restoranlar ve e-ticaret siteleri gibi işletmelerde sıkça kullanılır. Örneğin, bir otelde konaklama için yapılan rezervasyonda, müşterinin kredi kartından belirli bir tutar provizyon edilir. Bu provizyon yani bloke işlemi, müşterinin konaklama sonunda ödemesi gereken toplam tutarın belirlenmesinde kullanılır. Provizyon, satıcıların ödeme risklerini en aza indirirken, müşterilerin de kredi kartı limitlerini kontrol etmelerini sağlar. Provizyon işlemi için herhangi bir hareket yapmanıza gerek yoktur. İptal veya iade gibi işlemler dışında kredi kartı ile yaptığınız tüm harcamalarda bu süreç aynı şekilde ilerler. Eğer isteğiniz dışında hesabınızda bir hareket tespit ederseniz, provizyon işlemini iptal edebilirsiniz. Böylece çalınma durumunda dahi, bekleyen provizyon süresi içinde yapılan işlemler kontrol altına alınır. Kredi kartları ile yaptığınız harcamalarda satın aldığınız şeyler provizyon onayı alana kadar sistemde belli bir süre bekletilir. Bankalar bu bekleyen provizyon sürecinde borç durumunuz, işlemlerin onayınızla mı gerçekleştiği gibi konuları kontrol edip inceler. Eğer tüm sorular sizin lehinize ise, provizyondaki işlemler genellikle 1 ya da 2 iş günü içinde sonuçlanır.
Provizyon ile birlikte genellikle merak edilen kavramlardan biri de bekleyen provizyondur. Kartlı ödeme yaptıktan sonra tutar bir süre provizyon işleminde bekletilir. Bu süre içerisinde banka tarafından işlemin güvenilirliğini ve limit bilgilerinin kontrolü sağlanmaktadır. Yapılan işlem gün sonuna kadar bekleyen provizyonda kalırken herhangi bir problemle karşılaşılmadığı takdirde harcama işlemi gerçekleştirilir. Bu işlem çoğunlukla 1 bazı durumlarda ise 2 güne kadar uzayabilir. Özellikle online market alışverişlerinde sıklıkla provizyon bekleme işlemi uygulanır. Manav ürünlerinde gramaj farklarından dolayı ödediğimiz tutar provizyonda bekliyor ve siparişin durumuna göre güncellenen tutar banka tarafından tahsil edilerek işleme koyuluyor. Bekleyen provizyon, hesap sahibinin hesabındaki mevcut bakiyeyi gösterir ve hesabın kullanılabilir bakiyesini etkileyebilir.
Provizyonda bekleyen bir işlemi, banka ile görüşerek iptal işlemi gerçekleştirebilirsiniz. Ancak provizyondaki işleminizi iptal ettirebilmeniz için de geçerli bir sebebi belirtmeniz gerekiyor. Provizyon iptalinde en sık rastlanan sebeplerin başında ise işlemin başkası tarafından gerçekleştirilmiş olması veya ödemesi yapılan ürün veya hizmeti resmi olarak alamamak yer alıyor. Eğer bu ve buna benzer sebepleriniz varsa, bankanızla iletişime geçerek provizyondaki işleminizin iptalini gerçekleştirebilirsiniz. Mağazalarda veya internette daha güvenli bir şekilde dilediğinizce alışveriş yapabilmeniz için haklarınızı ve teknik konuları tüm detaylarıyla bilmeniz gerekir. Eğer bu detaylara hakimseniz ve haklarınızı biliyorsanız hem fiziksel hem de dijital dünyada alışverişlerinizi kolayca halledebilirsiniz.
Provizyon ödeme sistemlerinin en büyük avantajı güvenin tesis edilmesidir. Ödemeleri güvende tutmaya yarayan provizyon, özellikle online ödemeleri daha güvenli hale getirmektedir. Öte yandan herhangi bir sahteciliğin önüne geçmede de önemli bir rol oynamaktadır. Provizyon kişilerin dolandırıcılık, sahtecilik gibi nedenlerle mağduriyet yaşamasını büyük oranda azaltır. Provizyonda bekleme ödeme yapacak kişinin hesabını ve limitini kontrol eder ve bu şekilde güvenliği bir kat daha sağlar. Provizyon işleminin bir başka avantajı da ödeme işlemini hızlandırmaktır. Provizyon işlemi, ödeme yapmadan önce müşterinin kredi kartının veya banka hesabının geçerliliğini kontrol edip işleme koyduğu için bu süreci güvenli bir şekilde hızlandırır. Satıcılar için de avantajlı olan bu provizyon işlemi, stok yönetimi yapmanızı sağlar. Bu banka işlemi ile, ürünlerin stoklarını kontrol edebilirler ve ürünlerin stokta kalmasını veya stokta kalmamasını sağlar. Eğer müşteri, satın aldığı ürünü iade etmek istiyorsa, satıcı ürünün iade edilmesinden sonra provizyon işlemini iptal edebilir. Böylece, müşteriye iade işlemi daha hızlı bir şekilde gerçekleşir.
Provizyon kodu terimi, bir işlem için önceden belirlenmiş bir miktarın onaylanmasını ifade eder. Harcama işlemi yapılmadan önce kartın kullanılabilir limiti kontrol edilir ve bu limit dahilinde bir provizyon kodu oluşturulur. Bu kod, işlem yapılana kadar belirtilen miktarın kullanılabilirliğini garanti eder. Örneğin, bir restoranda yemek yediğinizde, hesabınızın ödenebilmesi için önceden belirlenmiş bir miktar, genellikle hesabınızın tutarı kadar bir provizyon kodu oluşturulur. Bu kod, ödeme işlemi tamamlanana kadar hesabınızdan geçici olarak bu miktarın ayrılması ile oluşturulur. İşlem tamamlandığında, bu kod iptal edilir ve hesabınızda geri kalan miktar harcanabilir hale gelir. İnternet bankacılığı ile provizyon kodunuzu öğrenebilirsiniz. Provizyon kodu öğrenmek hem işlemlerinizin güvenliğini sağlar hem de bu işlemlerin takibini kolaylaştırır. Eğer isteğiniz dışında bir harcama söz konusu ise provizyon kodunu öğrenip hesap hareketlerinizi takip edebilirsiniz. Elbette her bankada sistem farklıdır bu nedenle bir sorun yaşadığınızda bankanız ile iletişime geçerek işlem dökümü veya iptal talebi oluşturabilirsiniz.
İlginizi Çekebilir: Yazar Kasa Pos Nedir?