Kalite kavramı insanlar arasında yaygın kullanılan bir kavramdır. Ama günümüzde bu kavramı az sayıda insan tahlil eder ve değerlendirir. Öte yandan kalite, sadece basit bir teknik yöntem değil, firmanın müşterilerini memnun etmeye ve firma içinde tüm birimlerin verimliliğini arttırmayı sağlamaya yönelik bir firma yönetimi aracı olarak görülmelidir. Kalitenin günümüzdeki bu algılanış biçiminin özünde, tüketicilerin ya da müşterilerin istekleri ile üretilen mal ve hizmetlerin bu isteklere yanıt verme yeterliliğinin bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bugünlerde kısaca, “amaca uygunluk derecesi” olarak da bilinen kalite, eskiden “standartlara uygunluk” şeklinde ifade edilmekteydi. Ancak, tüketici istek ve beklentilerinin zamanla değişip gelişmesi üzerine “kullanıma uygunluk" olarak tanımlanmaya başlanmıştır. Bununla birlikte, tüketici ihtiyaçlarını açık ve gizli kalmış ihtiyaçlar olarak ikiye ayırılır ve tüketicinin gizli kalmış istek ve beklentilerinin de bu tanımlamada kendine yer bulmasıyla ortaya çıkmıştır. Bu tanımlamalar ışığında, günümüzde kazandığı önem ile birlikte kaliteyi, şirketler için bir ürünün performansı, nitelikleri, güvenirliliği, standartlara uygunluğu, dayanıklılığı, estetiği ve algılanabilirliliği ile birlikte değerlendirilmeli ve streteji için önemini kavramak gerekir.
Çünkü kalite, bir yandan verimlilik, maliyet, diğer yandan ise yöneticiler dahil tüm elemanların nitelik kazanması ya da uzmanlaşması sağlık, eğitim, kültür ve ahlaki değerlere katkısıyla da tüm toplum için vazgeçilmez bir unsur olmuştur. Kısaca açıklamak gerekirse, kalite, yoğun rekabet içerisinde firmaların rekabet güçlerinin göstergesi olarak karşımıza çıkmakta ve devamlı başarının ve yok edici rekabet ortamında firmaların varlıklarını devam ettirmeleri için önemli bir kavram niteliği taşımaktadır. Çalışanların iş tatminini sağlayarak kişisel başarıya ulaşmalarına yardımcı olan kalite, bu özelliğinden dolayı bir motivasyon unsuru olarak da görülmektedir. Buna ilave olarak kalite, firmalar için “sosyal sorumluluk” bilincinin gelişmesine katkı sağlayan bir araçtır. Dolayısıyla kalite, eskiden sadece ürün denetiminde kullanılan bir kavramken, daha sonra bir “strateji aracı" olarak değerlendirilmiştir. Bu bakımdan Toplam Kalite Yönetimi (TKY) kavramı ortaya çıkmıştır.
Firma kalite puanı ifadesi genel olarak bir işletmenin veya firmanın kalite performansını değerlendiren bir ölçüttür. Ancak, bu puanlama sistemi ve kullanılan kriterler farklı kaynaklara ve endüstrilere göre değişiklikler gösterir. Bir firma kalite puanı, genellikle çeşitli faktörlere bağlı olarak hesaplanır. Bu faktörler arasında ürün kalitesi, hizmet kalitesi, müşteri memnuniyeti, teslimat süreleri, işçi sağlığı ve güvenliği, kalite yönetim sistemlerine uygunluk gibi unsurlar bulunabilir. Her faktör, genellikle hesaplanarak puanlama sisteminin bir parçası haline getirilir. Firma kalite puanı, müşterilere, tedarikçilere ve diğer paydaşlara bir işletmenin kalite performansı hakkında bilgi verir. Bu puanlama sistemi, karşılaştırma yapmak ve işletmelerin kalite düzeylerini değerlendirmek için yapılır. Bununla birlikte, işletmelerin kendi kalite performanslarını takip etmeleri, zayıf alanları belirlemeleri ve sürekli iyileştirme için hedefler belirlemeleri için bir yol sunar.
Firma kalite puanlaması, sektör standartlarına, kalite yönetim sistemlerine ve kalite belgelendirme süreçleri ile de alakalıdır. Örneğin, ISO 9001 standardı, bir işletmenin kalite yönetim sistemini belgelendirmek ve değerlendirmek için kullanılan uluslararası bir standarttır. Bu tür bir belgelendirme süreci, bir işletmenin kalite performansını belgelemek ve müşterilere güven vermek için kullanılabilir. Sonuç olarak, firma kalite puanı, bir işletmenin kalite performansını değerlendiren bir ölçektir. Bu puanlama sistemi, çeşitli faktörlerin birleştirilmesiyle hesaplanır ve işletmelere kalite düzeylerini takip etmek, karşılaştırma yapmak ve sürekli iyileştirme için hedefler belirlemek için bir yol sunar. Ancak, puanlama sistemi ve kullanılan kriterler işletme ve endüstriye göre bazı değişiklikler gösterir.
Firmalar buna özel çalışmalar yaparak hem müşteri memnuniyetini sağlar hem de firmalarının daha iyi işleyip sonuçlar vermesini planlar. Bu yüzden kalite puanı firmalar için önemlidir. Müşteriler de bu doğrultuda hareket edebilir ve müşterilere belli başlı fikirler vererek onları yönlendirebilir. Kalite puanı çeşitli denetlemeleri de getirir. Bu doğrultuda hareket eden firmaların başarıları da bu yönde etkilenebilir. Bununla birlikte, yönetim bazında belli başlı sistemler ve felsefeler geliştirilmiştir. Bu yönde atılımlar yapılarak yönetim birimlerinin her birini etkileyecek ve bu yönetimlerin hareketlerini irdeleyecek düşünce yapıları oluşturulmuştur. Bunlardan en önemlisi ve kayda değer olan sistem Toplam Kalite Yönetimidir.
Kimi araştırmacılar Toplam Kalite Yönetimi’ni (TKY) bazı unsurları ön plana çıkararak açıklar ve ona göre yorum getirirler. Bununla birlikte kimi araştırmacılar ise; güçlü liderlik, katılımcı yönetim ve ekip çalışmasının bir bileşimi şeklinde tanımlamalarda bulunur. TKY, pek çok kişi için müşteri memnuniyeti anlamına gelir. Diğer bir deyişle, bir örgütün başarısında çıkarı olan herkesin memnun edilmesidir. TKY geniş anlamıyla ise, tüm steplerin ürünlerin ve hizmetlerin tam anlamıyla geliştirilmesi, müşteri memnuniyetinin arttırılması ve müşteri bağlılığının oluşturulması amacıyla işletmeden elde edilen sonuçların iyileştirilmesiyle, müşteri beklentilerini de göz önünde bulundurularak ürün ve hizmet bünyesinde oluşturulan modern yönetim biçimidir. Bu tanımlamaların ortak noktası, müşteri odaklı hedeftir. Yani, herkesin katılımını gerektiren, üst yönetimin liderliği ve sorumluluğunda, çalışanların, proseslerin ve sistemlerin gelişip değişmesini öngören modern bir yönetim düşüncesi ve felsefesi olarak tanımlanır.
Yönetim Sistemi ve Teknik Sistem
TKY başlıca iki farklı boyuttan oluşur. Bunlardan ilki, sistemin teknik boyutudur. Diğeri ise sistemin yönetim boyutudur. Diğer bir deyişle, yönetim sistemi ve teknik sistem olmak üzere iki boyutun birleşmesi ile Toplam Kalite Yönetimi oluşur. Bu doğrultuda teknik sistem, mamul tasarımında kalite güvencesi, imalat veya hizmet üretim süreçlerinin planının yapılması, tasarımı, üretim girdilerinin, ilk ve son mamullerin kontrolü hususlarını kapsamakta ve birçok yöntemi içermektedir. Yönetim sistemi ise, planlama, organizasyon, kontrol ve insan kaynakları yönetimi ile birlikte kalite güvencesi arasındaki ilişkilere odaklanır. Bu konuda, TKY’nin felsefesi, insan yaklaşım tarzı ve üst birimlerin inanç ve desteği ön plana çıkar. TKY’ye göre amaçlar genel hatlarıyla şu başlıklar altında toplanır;
Savurganlığın önüne geçilmesi
Diğer taraftan TKY’nin temel unsurları ve özellikleri ise şu şekilde maddelendirilir;
TKY’de amaçlar ortak bir şekilde belirlenir. Bu amaçlar ile hedeflenenler sürecinde kaydedilen ilerlemeler, karşılaşılan güçlükler ve amaçlarda yapılabilecek olası değişiklikler temelinde iletişimin sürekli olarak gelişip değişmelidir ve çalışanların kararlara katılımı sağlanmalıdır. Böylece, firmalarda takım çalışması gelişir ve çalışanlar arasındaki dayanışma ruhu ön plana çıkar. Bununla birlikte, çalışanların tatmin seviyesi yükselir ve organizasyonun gelişimi hızlanır. Bu özellikler göz önünde bulundurularak TKY’nin düşünce temelleri yedi madde ile oluşturulur;
İlginizi Çekebilir: Restoranınızda Müşteri Memnuniyetini ve Satışlarınızı Artıracak Personel Seçimi İçin 4 Öneri